علی اکبر معین‌فر؛ به یاد اولین مهندس زلزله در ایران
تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۶۱۰۶۹
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- اگرچه چند روزی از درگذشت مهندس علی‌اکبر معین‌فر اولین وزیر نفت ایران و عضو شورای انقلاب و نمایندۀ دورۀ اول مجلس شورای اسلامی می‌گذرد ( 12 دی 1396 خورشیدی) اما این گفتار دربارۀ شخصیت سیاسی او نیست تا مناسبت سپری شده مانع شود.
البته می‌دانیم هرچند عضو رسمی نهضت آزادی ایران نبود اما به اعتبار پایه گذاری و عضویت در انجمن اسلامی مهندسین از یاران و هم‌فکران مهندس مهدی بازرگان و وزیر دولت موقت به ریاست او بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بهانۀ این نوشتار منتها دو موضوع دیگر است: یکی اینکه شخصیت سیاسی و نگاه انتقادی او به روند حکم‌رانی بعد از سال 60 سبب شده نام معین‌فر تنها یک کنش‌گر سیاسی را به ذهن متبادر کند که البته بر خلاف هم‌فکرانی چون مهندس توسلی و مهندس سحابی به زندان نیفتاد. ولی او تنها مرد سیاست نبود. اولین مهندس زلزله در ایران بود و شخصیت علمی و زلزله‌شناس خود را از کنش‌گری سیاسی کاملا جدا ساخته بود.
دوم این که به تازگی به بهانۀ ششمین سالگرد درگذشت او از کتاب زلزله‌شناسی در ایران رونمایی شد که در واقع گفت‌و‌گوی بلند دکتر مهدی زارع با علی‌اکبر معین‌فر است و در مراسم رونمایی او و 4 استاد زلزله‌شناس دیگر از مهندس معین‌فر گفتند. منتها از معین‌فرِ زلزله‌شناس نه وزیر دولت موقت یا عضو شورای انقلاب یا همان معین‌فر که به خاطر مخالفت حقوقی با عزل اولین رییس جمهوری از بیم برخوردهای بعدی علیه او چند ماه در سال 60 در تکبیرها شعار می‌دادند: مرگ بر معین‌فر، گردن کلفتِ کافر!
نسبت کافر به یکی از پایه‌گذاران انجمن اسلامی مهندسین و در حالی که به شدت تقیدات مذهبی و دینی داشت و فراتر از حد متعارف اهل قرآن و نماز بود اگرچه تظاهر نمی‌کرد نشان می‌داد شعار دهندگان هیچ شناختی از او ندارند.
در این نشست 5 استاد زلزله‌شناس به شخصیت علمی او کار داشتند و نه کارنامۀ سیاسی گرچه نقطۀ سیاهی در آن نیست و فعالیت سیاسی او هم در واقع بیشتر به قصد ایفای مسوولیت اجتماعی بوده مانند استاد خود بازرگان و نه به قصد کسب قدرت چندان که دیدیم که چه آسان عالی‌ترین مناصب را ترک گفت.
در این نشست فریدون سحابی، یوسف ثباتی، مهدی زارع، محمد شکرچی، میر علیرضا مهنا و احمد نادرزاده شرکت داشتند و هر یک نکته درخوری را نقل کردند که به شناخت ضلع علمی علی‌اکبر معین‌فریاری می‌کند.
زیرا او یک مثلث- سه ضلعی- بود. با ضلع اول که سیاست بود و وزارت و نمایندگی و فعالیت انتقادی سیاسی و مخالفت با ادامه جنگ بعد از باز پس گرفتن بندر خرمشهر و اجرای برخی برنامه‌های مناسبتی در حسینیۀ ارشاد غالبا آشناییم و با ضلع مذهبی در قالب انجمن اسلامی مهندسین نیز نسل قبل‌تر. البته باید توضیح داد انجمن‌های اسلامی مهندسین و پزشکان با نگاه اسلام سیاسی و با تصور امروز از انجمن‌های اسلامی شکل نگرفت بلکه در مقابل گسترش کمونیسم نهاد سازی می‌کردند و دلیل تحمل آنها از جانب رژیم شاه و ساواک همین بود چون شاه هم ضد کمونیست‌ها بود.
خوش بختانه گزارش مشروح این مراسم به همت «صبا ضیایی» در شمارۀ امروز روزنامۀ هم‌میهن درج شده اما چند فراز از آن آیین به قصد اشنایی بیشتر با معین‌فرِ زلزله شناس را نقل می‌کنم:
«آمبره سیز که در امپریال کالج لندن فعالیت می‌کرد و دوست آقای معین فر بود به نویسندۀ کتاب – دکتر زارع- گفته بود در زلزلۀ قیر و کازرین در سال 51 با هلی‌کوپتر رهسپار منطقۀ زلزله زده بودیم ناگهان خلبان اعلام کرد دچار نقص فنی شدیم. ما و خود خلبان به شدت مضطرب شده بودیم اما مهندس معین‌فر همچنان در حال خواندن روزنامه بود و گفت: اگر قرارباشد برویم می‌رویم و اگر قرار باشد بمانیم می‌مانیم.»
پرفسور یوسف ثبوتی عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران هم نکتۀ جالب گفت. این که تنها دو بار او را از نزدیک دیده و هر دو بار هم در دبیرستانی ویژۀ ارامنه در خیابان میرداماد و در در دو نوبت که رأی دادند. چون خانۀ هر دو در خیابان میرداماد بود!
علیرضا مهنا اما گفت: 30 سال تمام در کانون مهندسین در خدمت او بوده و محمد شکرچی زاده که حالا خود استاد دانشگاه تهران است یادآور شد درس مهندسی زلزله را با او گذرانده است.
خاطرۀ مهندس نادرزاده هم جالب است که در روز انتقال شبکه شتاب‌نگاری سازمان برنامه و بودجه که معین‌فر اولین رییس آن بعد از انقلاب بود با این که نمایندۀ مجلس شده بود حاضر شد و شخصیت و کار سیاسی را با اداری و علمی نمی‌آمیخت.
به این بهانه یک یادآوری بی ربط هم با ربط است! چگونه؟ از دوست روزنامه نگاری شنیدم: روزی در دفتر توانیر از مهندس صفایی فراهانی سؤال سیاسی پرسیدم گفت این پرسش را در جبهۀ مشارکت سؤال کن. اینجا من کار دیگری می کنم. عین همین خاطره را یک خبرنگار ورزشی هم از زمان حضور او در فدراسیون فوتبال نقل می کرد و این که چگونه در فدراسیون با دکتر دادکان که ابتدا منتقد او و عضو تشکل رقیب بود به خاطر پیشرفت فوتبال همکاری می کردند و سیاست را در فوتبال دخالت نمی داد و این دو را در مدیریت تخصصی در توانیر.
اگر این یادداشت کمی بیش از حد ستایش گرانه بود تنها به این خاطر نیست که مهندس معین‌فر طی 70 سال کار علمی و اجتماعی و سیاسی از 20 تا 90 سالگی پاکیزه زیست و آلوده نشد و تملق نگفت و البته شجاع و عمیقا متدین بود بلکه به این خاطر هم هست که نام مهندس علی اکبر معین‌فر برای من یادآور خاطرۀ مادربزرگ نازنینی است که در میان پسرعموهای خود این پسرعمو را سخت دوست می‌داشت و با این که در خانواده‌های تهرانی مانند برخی از شهرستان‌ها چندان مرسوم نیست دختر عمو و پسر عمو هم دیگر را دختر عمو و پسر عمو صدا بزنند با صدای بلند و مشتاقانه می‌گفتند و می شنفتند پسر عمو، دختر عمو...
تنوع سیاسی در خانوادۀ معین‌فر هم جالب بود تا جایی که جالب است بدانیم بعد از واقعه 7 تیر 1360 سوگوار شهیدان انفجار حزب جمهوری اسلامی شد هم به خاطر داماد برادر (دکتر محمود قندی وزیر پست و تلگراف و تلفن دولت شهید رجایی) و هم داماد خواهر ( دکتر لواسانی).
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: معین فر بازرگان زلزله شناس زلزله شناسی علی اکبر معین فر اسلامی مهندسین زلزله شناس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۶۱۰۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان دستاوردهای اجتماعی، سیاسی و منطقه‌ای داشت
رایزن فرهنگی پاکستان با اشاره به اینکه مردم این کشور، استقامت و مقاومت و شجاعت ملت ایران را ستایش می‌کنند، گفت: همواره به‌رغم سختی‌های فراوانی که استکبار جهانی بر مردم ایران تحمیل کرده با استقامت و شجاعت وصف‌ناپذیری در مقابل همه قدرتمندان عالم ایستاده‌اند.
رایزن فرهنگی پاکستان با تاکید بر این مطلب، افزود: مردم ایران روی مواضع خودشان محکم و پابرجا هستند و مردم پاکستان این استقامت‌ها و شجاعت‌ها را گرامی می‌دارند و بزرگ می‌دانند. به این خاطر است ملت ایران در چشم ملت پاکستان و مردم این کشور، ملتی بزرگ و قابل تقدیر و ستایش است.
عملیات وعده صادق این علاقه را بیشتر هم کرد
وی درباره خوشحالی مردم از انتقام سخت یا همان وعده صادق، نیز افزود: نماد و نمود این بزرگی و عظمت در روز‌های اخیر همان دفاع شجاعانه و پاسخ مقتدرانه عزیزان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به رژیم صهیونیستی بود. اگر مردم پاکستان به ایران اسلامی و مردم ایران و رهبران ایران تا قبل از این پاسخ دندان‌شکن، علاقه‌مند بودند این علاقه‌مندی ظرفِ چند روز گذشته‌ای که از این پاسخ می‌گذرد ده‌ها برابر بیشتر شد و در ملاقات‌های مردمی که ما با مردم پاکستان و حتی با برخی از دولتمردان پاکستان داریم اولین نکته‌ای را که یادآوری می‌کنند همین است که آنچه آرزوی دیرینه جهان اسلام بود امروز توسط جمهوری اسلامی ایران محقق شد. با این نگاه مردم پاکستان و دولتمردان پاکستان میزبان ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران بودند.
چرا محدودیت استقبال پیش آمد؟
مشکی درباره دلیل محدودیت استقبال و اجازه ندادن به برخی از تجمعات خیابانی برای استقبال از رئیس‌جمهور ایران، تأکید کرد: طبیعی است در چنین فضایی با آن علاقه‌مندی که به زمینه‌هایش اشاره کردم چقدر می‌تواند استقبال از طرف مردم پاکستان، استقبال پرشور و هیجان‌انگیزی باشد. به‌رغم اینکه شرایط امنیتی در پاکستان شرایط به هر حال ویژه‌ای است و دولت عزیز پاکستان برای حفظ امنیت سفر رئیس جمهور کشور ایران و هیئت همراه مجبور بود تدابیری را اتخاذ کنند و نمی‌توانستند تجمعات خیابانی را اجازه بدهند، اما ما شاهد بودیم در مسیر کاروان ریاست محترم جمهور در شهر‌های لاهور و کراچی به ویژه کاروان‌های استقبال مردمی شکل گرفت و برخی از تصاویری که امکان انتشار آنها بود شاهد این مسئله است.
تصاویر شگفت انگیزی که هم در اخبار سراسری ایران و رسانه‌های جمعی ایران منتشر شد
وی ادامه داد: در شهر اسلام‌آباد که مقصد اول سفر رئیس‌جمهور ایران بود ما شاهد تلاش مردم برای استقبال عمومی بودیم که اشاره کردم به دلیل شرایط ویژه، این امکان فراهم نشد، اما در نشست‌های نخبگانی و نشست‌هایی که با شخصیت‌های تراز اول اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ادبی در محل اقامت ریاست محترم جمهور برگزار شد این علاقه، این عشق و ارادت به نمایش گذاشته شد که تصاویر آن در اخبار سراسری جمهوری اسلامی ایران و اخبار رسانه‌های جمعی کشور پاکستان منتشر شد. البته آن چیزی که به نمایش گذاشته شد قطره‌ای از دریایی بود که مردم پاکستان تلاش داشتند به نمایش بگذارند. اما به دلیل شرایط خاص امکان ظهور و بروز آن خیلی فراهم نشد.
استقبال از رئیس‌جمهور در کراچی و لاهور
رایزن فرهنگی پاکستان به شور مردم در لاهور و کراچی اشاره کرد و افزود: در شهر‌های لاهور و کراچی این فضا قدری فراهم‌تر شد، اما آنچه در واقعیت میدان بود شاید رسانه‌ها نتوانند به تصویر بکشند. بازتاب‌هایی که ما الان در حال رصد آنها هستیم در رسانه‌های مکتوب و مجازی و رسانه‌های دیداری و نوشتاری همه مملوء از شور، سپاس و تقدیر از انجام شدن سفر و مواضع بسیار خوب رئیس جمهور ایران در این سفر هستیم و همچنان موج خوشحالی همچنان که قبل از این سفر شروع شده بود همچنان بعد از گذشت یک روز از پایان سفر ادامه دارد و پیش‌بینی این است در روز‌های آینده این موج ادامه داشته باشد و حتماً این سفر یک نقطه عطفی برای گسترش روابط همه جانبه ایران و پاکستان خواهد بود.
این سفر افق‌های بلندتری را پیش‌روی دو کشور گذاشت
مشکی در پایان تاکید: ما در پاکستان شاهد بودیم که برخی از کشور‌های منطقه و برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای خیلی تلاش داشتند برای این سفر محدودیت‌های فراوانی ایجاد کنند حتی اگر بتوانند اصل سفر را تحت‌الشعاع قرار دهند، اما با لطف خدای متعال سفر به خوبی انجام شد و هم دستاورد‌هایی که این سفر داشت چه دستاوردهای اجتماعی و چه دستاوردهای سیاسی و منطقه‌ای در همین مدت کوتاه بازتاب خودش را داشت و حتماً در ادامه و آینده پس از این سفر، شاهد بازتاب‌های بیشتر و گشوده شدن افق‌های بلندتری در روابط دو کشور خواهیم بود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها
پخش زنده بازیهای فوتبال امروز جمعه ۷ اردیبهشت از تلویزیون + سایت آنتن و آپارات